Wat is SIBO?

Bacteriële overgroei in de dunne darm (beter bekend als SIBO – Small Intestinal Bacterial Overgrowth) krijgt steeds meer aandacht als een mogelijke oorzaak van darmklachten. Maar wat is SIBO? En wat weten we precies over de relatie tussen SIBO en het prikkelbaredarmsyndroom?

SIBO staat voor ‘Small Intestinall Bacterial Overgrowth’ oftewel bacteriële overgroei in je dunne darm. In de dunne darm zitten weinig bacteriën in verhouding met de dikke darm. Als er door bijvoorbeeld een operatie een verschuiving van bacteriën plaatsvindt, dan gaan er meer (ziekmakende/ongunstige) bacteriën in de dunne darm zitten dan er behoren te zijn. Je kunt dan diverse soorten darmklachten krijgen. De reden dat er meer bacteriën in je dunne darm komen, is niet geheel duidelijk. Een aantal (mogelijke) oorzaken zijn:

• een darminfectie

• een verandering van het maagdarmkanaal, zoals een operatie waarbij een deel van de maag of een deel van de dikke darm wordt weggehaald

• een verstoorde darmwerking

• een verminderde aanmaak van enzymen door de alvleesklier

• een verminderde aanmaak van galzuren

• verminderd maagzuur of veel gebruik van maagzuurremmers zoals omeprazol

• veelvuldig gebruik van medicatie zoals antibiotica en chemotherapie

Het lastige aan SIBO is, dat de symptomen vrijwel gelijk zijn aan PDS. Heb je darmklachten en met name vrij snel na het eten? Zoals buikpijn, buikkrampen, een opgeblazen gevoel en een zichtbaar opgezette buik? Dan heb je misschien SIBO. Ook als je nog veel klachten houdt na het FODMAP-dieet, kan de oorzaak SIBO zijn.

Ook een tekort aan bepaalde vitamines of mineralen kan aangeven dat je SIBO hebt. Met nam een tekort aan B-vitamines, vitamine D, vitamine K, calcium en ijzer.

SIBO ademtest

Hoe weet je of je SIBO hebt? In bepaalde ziekenhuizen kan een ademtest worden afgenomen, met een drankje met lactulose of glucose als testmethode, om te kijken of je SIBO hebt. Beide testen hebben wel een diagnostische beperking. De kans is groot dat je een foute uitslag krijgt (vals positief of vals negatief).

Het is verstandig je te laten testen als je elke dag en de hele dag door klachten hebt. Ook als je het FODMAP dieet hebt gevolgd en je houdt nog best veel klachten zoals een opgeblazen buik, dan is de kans groot dat je SIBO hebt.

Ziekenhuizen die de test uitvoeren:

• Alkmaar                              MC Alkmaar
• Amsterdam                      OLVG
• Arnhem                            Rijnstate
• Bethesda                          Treant Zorggroep
• Beverwijk                          Rode Kruis Ziekenhuis (alleen na verwijzing specialist)
• Eindhoven                            Maxima Medisch Centrum
• Gouda                                    Groene Hart Ziekenhuis
• Groningen                             UMCG (alleen bij interne behandeling)
• Haarlem                                 Spaarne Gasthuis (afspraak maken priklab Atal Medial (023-530 7800)
• Hoogeveen                            Ziekenhuis Bethesda
• Leiden                                    Alrijne Zorggroep
• Maastricht                            MUMC+
• Nieuwegein                          St. Antonius ziekenhuis
• Roosendaal                          Bravis Ziekenhuis
• Rotterdam                            Erasmus MC
• Terneuzen                             ZorgSaam Zeeuws Vlaanderen
• Uden                                      Bernhoven
• Utrecht                                  St. Antonius ziekenhuis
• Zwolle                                    Isala

SIBO dieet en behandeling

Als je SIBO hebt, moet je bij voorkeur behandeld worden met antibiotica in combinatie met het ‘SIBO-eliminatiedieet’. Dit SIBO-dieet is nog niet helemaal uitgekristalliseerd, hier moet meer onderzoek naar komen. De basis hiervan is eigenlijk een FODMAP-beperkt/koolhydraatarm dieet. Uit onderzoek komt qua antibiotica het antibioticum Rifaximine als beste uit de bus. Meer onderzoek is nodig om te bepalen hoe Rifaximine werkt, wat de optimale dosering is en of herhaalde behandelingen nodig zijn bij mensen met terugkerende klachten. Bepaalde probiotica zouden het effect van Rifaximine kunnen versterken, daar moet echter nog meer onderzoek naar gedaan worden.

In plaats van antibiotica kan SIBO ook (gedeeltelijk) behandeld worden met bepaalde kruiden of een elementair dieet.

Het doel van het ‘SIBO-dieet’ is om de bacteriën in de dunne darm geen eten te geven, zodat je veel minder klachten krijgt. Denk aan minder boeren en een minder opgeblazen buik. Dat is een reden dat het FODMAP-dieet steeds vaker wordt geadviseerd als onderdeel van het SIBO dieet. FODMAP’s zijn voeding voor bacteriën in de darm, bij een FODMAP-beperkt dieet geef je deze bacteriën dus ook minder voeding als het ware. Daarom wordt momenteel gebruik gemaakt van (onder andere) deze aanpak. Andere koolhydraat-arme dieten die voorgeschreven worden zijn het SCD en GAPS dieet. Er zijn alleen nog weinig studies die bevestigen dat deze diëten ondersteunend werken. Er zal meer onderzoek gedaan moeten worden welk dieet of welke diëten het beste werkt/werken bij SIBO.

Volgens recent onderzoek blijkt ook dat probiotica, in combinatie met antibiotica, een positief effect kunnen hebben op SIBO. Meer onderzoek is nodig en dit hoeft niet bij iedereen te werken, maar het zou een goede optie zijn om probiotica te combineren met antibiotica. Overleg dit met jouw behandelend arts.

Daarnaast is het erg belangrijk om te achterhalen wat de reden was/is voor jouw SIBO, zodat je dit in de toekomst kunt voorkomen. Let erop dat je niet te veel eet, het liefst op gezette tijden eet en niet te vaak snacks eet tussendoor. Geef je spijsvertering voldoende rusttijd tussen de maaltijden (wacht het liefst ca. 4 uur tussen elk eetmoment) en eet niets meer 2 a 3 uur voor het slapen gaan.

Tips

Als je heel veel en vrij snel klachten hebt na het eten, kan je het volgende doen:

• Vraag een verwijzing bij je huisarts voor een glucose- of lactuloseademtest in het ziekenhuis
• Ga (eventueel eerst) je bloed na laten kijken op de status van vitamine B12, vitamine D, calcium en ijzer
• Vraag een online-test aan bij darmklachten.nl om een ontlastingstest te doen, zie hier voor een keuze-hulp
• Start een koolhydraatarm dieet of het FODMAP-dieet onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist. Je kunt deze vinden via www.fodmapdietist.nl. Stel samen een behandelplan op, doe dit niet alleen.
• Probeer eventueel tijdelijk zelfzorgmiddelen zoals Iberogast (een Chinees kruidenmengsel), Tempocol (pepermuntolie) en/of spijsverteringsenzymen in combinatie met goede voeding voor je maag en darmen, zie bijvoorbeeld onze site bij ‘dieetadvies bij een prikkelbare darm’
• Als je een koolhydraatarm of het FODMAP-dieet hebt gevolgd, en je houdt nog klachten, volg dan het SIBO-dieet, onder begeleiding van een diëtist.
• Ga naar een (natuur)diëtist die gespecialiseerd is in maag- en darmklachten, of ga naar een gespecialiseerde FODMAP-dietist te vinden op fodmapdietist.nl

Wij houden je op de hoogte van verdere ontwikkelingen!