Wat is het FODMAP dieet
Het laag FODMAP dieet oftewel The Low FODMAP diet is ontwikkeld en in de praktijk getoetst door wetenschappers aan de Monash Universiteit in Melbourne, speciaal voor mensen met het prikkelbare darm syndroom en voor mensen met coeliakie of IBD met prikkelbare darm klachten.
Australie
Op de Monash universiteit van Melbourne hebben professor Peter Gibson en Susan Shepherd het FODMAP dieet ontwikkeld. Dr Sue Shepherd is een Advanced Accredited Practising Dietitian en een Advanced Accredited Nutritionist. Ze is gespecialiseerd in de behandeling van voedselintolerantiess. Peter Gibson is hoogleraar en directeur van Gastro-enterologie in The Alfred en Monash University in Australie, en voorheen hoogleraar Geneeskunde en hoofd van de Eastern Health Clinical School. Het FODMAP-beperkte of laag FODMAP dieet is een voeding waaruit gedurende minimaal 2-6 weken een aantal producten wordt weggelaten. Denk aan sommige groentes, fruitsoorten, tarwe en zuivelproducten. Er is een Engelstalige app, namelijk The Monash University LOW FODMAP app waar veel voedingsmiddelen uit Australie getest zijn op aanwezigheid van FODMAPs.
Onderzoeken
Er is een groeiend aantal wetenschappelijke onderzoeken uit de hele wereld ter ondersteuning van het feit dat het verminderen van FODMAPs in de voeding kan helpen bij verminderen van klachten bij mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS) of andere functionele darmklachten (FGA). Het FODMAP-dieet is geen rage dieet: het dieet wordt ondersteund door wetenschappelijk bewijs en het gebruik ervan neemt internationaal toe. Bijvoorbeeld in een wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd in het Verenigd Koninkrijk werd bewezen dat het lage FODMAP dieet heel effectief is in het verlichten van de symptomen (76% van de deelnemers bereikte symptoomcontrole). Het Martini Ziekenhuis in Groningen heeft in 2014 een onderzoek uitgevoerd met 30 patiënten met PDS, die door hun arts waren geselecteerd. De groep moest het dieet 6-8 weken strikt volgen. Daarna werden hoge FODMAP-producten weer opnieuw geïntroduceerd in de voeding. De patiënten kregen begeleiding van de diëtisten uit het ziekenhuis. Van de 30 patiënten had maar liefst 73% minder klachten door het volgen van het dieet. Na de herintroductie bleken er onder andere overgevoeligheden voor lactose, voor polyolen (koolhydraten die bijvoorbeeld in kool, peulvruchten en zoetstoffen voorkomen) en fructanen (koolhydraten in fruit en honing). Twee patiënten zijn voortijdig afgehaakt, omdat ze verstopping kregen door het dieet. De onderzoekers hebben goede hoop dat het FODMAP-dieet een effectieve behandeling voor de meeste mensen met het prikkelbare darmsyndroom, ook al omdat het uit onderzoek in andere landen blijkt. En zo zijn er steeds meer onderzoeken. In het voorjaar 2014 heeft het Martini ziekenhuis een artikel over het dieet gepubliceerd in het Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG).
Wat zijn Fodmaps
gemaakt door FOODIE Sigrid – niet kopieren!
FODMAPs zijn voedingsstoffen (moleculen), die klachten zoals gasvorming en buikpijn kunnen veroorzaken. De voedingsstoffen zijn korte keten koolhydraten en verwante alcoholen: oligosaccharide van fructose (fructanen) en galactose (galactanen), disachariden (lactose), monosacchariden (fructose), en suiker alcoholen (polyolen) zoals sorbitol, mannitol, xylitol en maltitol. Deze voedingsstoffen worden slecht of niet opgenomen in de dunne darm en komen in de dikke darm terecht.
Darmklachten
Heb jij ook last van je darmen en het gevoel dat voeding een oorzaak kan zijn? Zo ja, dan kan het nuttig zijn om te onderzoeken welke stoffen of voeding hiervoor verantwoordelijk zijn. Veel mensen met darmklachten hebben last van winderigheid en/of een opgeblazen gevoel, vaak veroorzaakt door te veel gassen in de darmen. Gassen worden geproduceerd bij de dikke darmbacteriën door zich te voeden met ongeabsorbeerde moleculen. Dit proces heet fermentatie.
Onze voeding bestaat uit vetten, eiwitten, koolhydraten, vitaminen en mineralen. Veel koolhydraten zoals voedingsvezels worden slecht verteerd en niet geabsorbeerd in de dunne darm. Voedingsvezels die onoplosbaar zijn kunnen niet gefermenteerd (opgegeten) worden door bacteriën in de darm, terwijl vezels die oplosbaar zijn wel worden gefermenteerd door de darmbacteriën. Sommige enkelvoudige korte keten suikers (oligosacchariden) en suikeralcoholen zijn ook onverteerbaar en/of kunnen niet geabsorbeerd worden door de darm, maar worden afgebroken door de darmbacteriën tot gassen.
Heb je ook last van gassen en winderigheid? Probeer eens om minder koolhydraten te eten, vaak gaat het dan met de klachten ook beter. Om blijvend minder klachten te krijgen is het handig om uit te zoeken welke koolhydraten bij jou klachten geven.
De korte keten suikers/koolhydraten waar veel mensen met darmklachten last van hebben worden gefermenteerd door de darmbacteriën (de fastfood voor de bacteriën). Deze korte keten suikers worden de FODMAPs genoemd. FODMAPs kunnen behalve gassen en winderigheid ook diarree, pijn, krampen en obstipatie geven.
FODMAP koolhydraten worden door iedereen slecht opgenomen. Alle FODMAPs die niet geabsorbeerd zijn in de dunne darm, gaan naar de dikke darm. Daar worden de koolhydraten snel gefermenteerd, oftewel omgezet door de darmbacteriën die daar aanwezig zijn. Dit resulteert in productie van stoffen en gassen, waardoor de darm opzwelt. Bij mensen met gevoelige darmen (spastische darm, pds) geeft dit een opgeblazen gevoel en winderigheid. Ook kunnen deze koolhydraten vocht aantrekken in de darm, waardoor de darm opzwelt. Door de druk krijg je een opgeblazen buik en pijn. Voorbeelden van deze koolhydraten zijn lactose (melksuiker), fructose (vruchtensuiker) en koolhydraten uit tarwe, kool en bonen.
FODMAP dieet volgen
Als je besluit om het fodmapdieet te gaan volgen is het van groot belang dat het zeker is dat je klachten op PDS berusten en niet op een andere ziekte. Daarom adviseren we je om, voordat je met het dieet begint, met je huisarts te overleggen.
Fodmap dieet bestaat uit 3 fases: eliminatie, herintroductie en de way-of-life oftewel je volgt je eigen persoonlijke dieet
Het laag FODMAP dieet begint eerst met het eliminatie dieet vervolgens gevolgd door herintroductie om erachter te komen waardoor de klachten veroorzaakt worden. De richtlijnen adviseren een aantal weken durend dieet om de inname van voedingsmiddelen met hoog FODMAPs flink te verminderen. In het dieet worden in eerste instantie ca 2-4 weken lang al deze koolhydraten weggelaten uit de voeding. Dat is een behoorlijk streng dieet, dus een diëtist inschakelen voor de begeleiding is geen overbodige luxe. Veel mensen ervaren in deze zogenoemde ‘eliminatieperiode’ al heel veel verlichting van hun klachten. In de weken erna wordt steeds weer een groep koolhydraten toegelaten in de voeding. Bijvoorbeeld fructose (appels, mango, honing) of lactose (melk, yoghurt). Als de klachten dan terugkomen, is het duidelijk wat de boosdoeners zijn. Dan keer je weer terug naar het basisdieet en probeer je na een paar dagen een ander koolhydraat uit. Uiteindelijk heb je een dieet op maat, zonder de koolhydraten die bij jou klachten geven. Dat dieet kun je blijvend volgen om klachten te voorkomen. Het is per persoon verschillend hoeveel FODMAP inname kan worden getolereerd voordat symptomen worden veroorzaakt. Herintroductie van FODMAPs is een essentieel onderdeel van het proces. Het wordt aanbevolen om het dieet te volgen onder begeleiding van een diëtist, bijvoorkeur een gecertificeerde en gespecialiseerde FODMAP-dietist.
De checklijsten zijn in de webshop te verkrijgen.
Begeleiding van de diëtist
Het FODMAPdieet is geen simpel dieet. Het dieet is echter nieuw en nog niet bij alle diëtisten en huisartsen bekend. Het kan daardoor moeilijk zijn om een diëtist te vinden die bekend is met dit dieet.De dietist zal voor de 1e fase (eliminatiefase) adviseren welke voedingsmiddelen die rijk zijn aan FODMAPs vermeden moeten worden. Na deze strenge lage FODMAP restrictie, zullen mensen die het dieet volgen weer naar de diëtist. De diëtist:
a) beoordeelt hoe goed je reageert op de dieetbeperkingen, en
b) bespreekt jouw individuele tolerantie niveau
c) helpt met voldoende variatie in je voeding
d) helpt om te voorkomen dat je (op lange termijn) geen voedingstekorten krijgt
e) helpt bij het lezen van etiketten en hoe om te gaan met feestjes en uit eten gaan.
Fodmap Foodie Sigrid van der Marel is de eerste Nederlandse diëtist die KCL gecertificeerd FODMAP diëtist is. Neem met haar contact op voor advies of begeleiding, zie ook haar andere site hetdieetadvies.nl
Begin 27.6.2016 met het fodmapdieet via een dietiste. Ik zal mijn peperkoek erg missen en zoek daarom naar een eenvoudig recept hiervoor. Ben geen keukenprinses.
Zoek naar een eenvoudig recept voor ontbijtkoek. Ben geen keukenprinses
hoi Lucie
Jazeker hebben we dit! Ikzelf heb pas geleden een hele makkelijke FODMAP ontbijtkoek gemaakt, zie https://www.hetdieetadvies.nl/glutenvrij-ontbijtkoek-recept/
Hallo Sigrid, wat maakt dat Chicorei niet kan? Ik dacht zelfs dat het een prebioticum is! Het is gemaakt uit de wortels van andijvie en witlof. Ik drink geen koffie geen frisdrank en geen alcohol. af en toe drink ik het ter afwisseling.
hoi Ina,
in chicorei zitten veel fodmap’s in de vorm van fructanen. Deze kunnen dus veel klachten geven. Daarom adviseren we om ook chicorei in ieder geval tijdens eliminatiefase te vermijden.
Graag zou ik wat meer info willen over het Fodmap dieet ik heb zelf endometriose en bij de Darmen Adomyse en altijd hele erge verstoppingen.
hoi Nikki veel kan je vinden op deze website en in de webshop. Je kan je ook aanmelden voor de nieuwsbrief zodat je op de hoogte wordt gehouden.
Heb ik ook opgezette buik komt er eten in buik zeer
Ik heb het dieet jaren geleden al gedaan en is een beetje in het niet geraakt nu ook hoge cholesterol….dus ik wil weer gaan beginnen met gezond eten voor mijn darmen. En hoop hier recepten te vinden die bij me passen,,,,,
Ik produceer meer gassen dan de gemiddelde persoon. Dit is genetisch. Het kan alleen zeer pijnlijk zijn. Niet zozeer vanwege winderigheid maar omdat er juist gas ophoopt in mijn darmen en daar blijft. Via mijn huisarts op een glutenvrij en lactosevrij dieet geweest om te zien of dit iets voor mij deed maar helaas…de conclusie is dat ik gewoon gevoelige darmen heb maar we weten niet waarom. Wel weet ik dat ik niet goed tegen vet of ongezond eten kan (niemand natuurlijk maar ik krijg daar meteen last van). Ik mocht verder experimenteren met eten want ik heb geen allergieën, alleen eten wat ik wel of niet goed op reageer. Dit mocht ik verder zelf ondervinden. Dit begrijp ik goed want zij weet natuurlijk ook niet wat ik voel en experimenteren met voedingstoffen kan niet veel kwaad. Ik vraag me af wat ik het beste kan doen tegen gasvorming. Ik heb vaak lucht in de lage buik die op mijn baarmoeder en dergelijke drukken en voor mij veel pijn veroorzaken.
Hoi Mileena, zelf ben ik niet zo’n voorstander van zelf experimenteren met voeding. Hoewel ik dat zelf ook jarenlang heb gedaan tot mijn 43e levensjaar. Als je veel gassen in je buik hebt, en er kan niets medisch gevonden worden, en je hebt het idee dat het wel door voeding komt, raad ik je toch aan om een darmdietist of fodmapdietist te raadplegen die met je voeding mee kan kijken. Als we naar fodmaps kijken, zou het kunnen dat je bijvoorbeeld teveel fructanen of polyolen binnenkrijgt. Er kunnen veel meer redenen zijn voor gassen in de buik en in de voeidng. De dietist kan ook met je meedenken en zorgen dat je geen tekorten krijgt in je voeding met als gevolg een verminderde darmmicrobioom dat ook weer gassen kan geven. Naast een dietist, kan je ook naar een natuurtherapeut of een colonhydrotherapeut gaan die kan helpen om je gassen weg te masseren en ook gevoelsmatig mee te kijken of er wat anders aan de hand kan zijn. Succes
Ik ben nog niet begonnen met het fodmap dieet , ivm diarree klachten gaf mijn diëtist eerst aan meer vezels te gaan eten en een dagboek bij te houden. Ik ben grotendeels af van de diarree klachten, maar heb wel een vraag. Na het eten en meer name het warm eten krijg ik koorts, dit duurt soms wel de hele avond voordat dit weer over is. Zijn er meer mensen die hier last van hebben en kan dit ook te maken hebben met fodmaps die je binnen krijgt. Heeft u daar een antwoord op misschien
Beste Sanne, koorts of verhoging na eten heeft in ieder geval niets met fodmaps te maken. Het zou kunnen zijn dat je overgevoelig of wellicht allergisch bent voor bepaalde voedingsmiddelen. Je kan dat uit laten zoeken. Succes.
ik vraag me af, of brie en kaas, ook probleem veroorzaakt aan maag
Hoi Mike
Dat hoeft niet perse. Sommige mensen kunnen er wel gevoelig op reageren, maar dat heeft niets met fodmaps te maken.
Hello, I am in the elimination phase and was wondering, if I can eat the full allowed amount of one Fodmap, plus the full allowed amount of a different Fodmap in one meal?
For example: 75g Aubergine (Polyole) plus 45g Brokkoli (Fruktose).
Or does it commulate eventhough it’s from different Fodmaps? Knowing this, would make my current food variety much better.
Thank you.
Hoi Inga
You can eat maximum of one orange amount in one serving. And yes you can combine green amounts in one serve.